वाशीमधील ‘महाराष्ट्र भवन’ कामाची आ. मंदाताई म्हात्रे यांनी केली पाहणी
ठाणे मेंटल हॉस्पिटलमध्ये ‘आशेचा उत्सव' चमकला
ठाणे : दिवाळी सण प्रकाश, आनंद आणि उत्सवाचा आहे. ठाणे मधील प्रादेशिक मानसिक रुग्णालयात दरवर्षी जळणारे दिवे केवळ मातीचे नसून आशेने पुन्हा जागृत झालेल्या जीवनाचे प्रतिक आहेत. येथील रुग्णांनी बनवलेले दिवे, कंदील, हार आणि सुगंधी मेणबत्त्या केवळ उत्सवाच्या वस्तुंपेक्षा जास्त आहेत. ते उपचार, पुनर्वसन, स्वावलंबन आणि पुनर्संचयित आत्मविश्वासाचे प्रतिनिधित्व करतात.
मानसिक आजाराने ग्रस्त असलेल्या व्यक्तींच्या जवळच्या लोकांनाच त्यांच्या अंधाराची खरी जाणीव असते. पण, जेव्हा त्यांच्या हातातून सौंदर्य, सर्जनशीलता आणि कलात्मक अभिव्यक्ती बाहेर पडते, तेव्हा केवळ त्यांची दिवाळीच उजळत नाही तर ती संपूर्ण समाजाची सहानुभूती आणि जागरुकता प्रज्वलित करते. मागील वर्षांप्रमाणे, प्रादेशिक मानसिक रुग्णालयाच्या व्यावसायिक उपचार विभागाने या दिवाळीसाठी विविध उत्सवी वस्तू तयार केल्या आहेत, ज्याचा मुख्य उद्देश रुग्णांच्या लपलेल्या कौशल्यांना जागृत करणे आणि त्यांना समाजाच्या मुख्य प्रवाहात पुन्हा सामावून घेण्यास मदत करणे आहे.
ऑक्टोबर महिना जागतिक मानसिक आरोग्य महिना म्हणून साजरा केला जातो. त्याअनुषंगाने दिवाळी सणाचे औचित्य साधून रुग्णालयातील वैद्यकीय अधीक्षक डॉ. नेताजी मुळीक यांच्या मार्गदर्शनाखाली पुरुष आणि महिला व्यावसायिक थेरपी विभागातील रुग्णांनी हजारो सजावटीच्या वस्तू तयार केल्या आहेत. महिला रुग्णांनी १,००० हून अधिक मातीचे दिवे, ५०० हर्बल बाथ पावडरच्या पिशव्या, सुगंधी मेणबत्त्या, हार आणि रांगोळ्या बनवल्या आहेत. तर पुरुष रुग्णांनी सुमारे १५० सजावटीचे कंदील, १,००० मेणाचे दिवे, २०० पॅकेट नैसर्गिक लाल गेरु आणि रंगीबेरंगी पेनंट तयार केले आहेत.
सदर उत्साही निर्मिती केवळ सौंदर्यात्मक सौंदर्यच प्रतिबिंबित करत नाहीत तर रुग्णांच्या मनात निर्माण होणारा प्रकाश, आनंद आणि आत्मविश्वास देखील प्रतिबिंबित करतात. दरवर्षी या वस्तू विक्रीसाठी प्रदर्शित केल्या जातात आणि बरेच नागरिक उत्साहाने त्या खरेदी करतात. सदर उपक्रम रुग्णांना केवळ आर्थिक सक्षमीकरणाची भावना प्रदान करत नाही तर त्यांच्यामध्ये ‘मी सक्षम आहे, मी काहीतरी करु शकतो', असा विश्वास देखील निर्माण करतो
या वर्षी स्वतः रुग्णांनी बनवलेल्या कंदील, पेनंट आणि हारांनी रुग्णालय सजवले जाईल. डॉ. हेमांगिनी देशपांडे, डॉ. सुधीर पुरी, डॉ. जान्हवी केरझरकर आणि डॉ. आश्लेषा कोळी यांच्यासह व्यावसायिकांच्या टीमने यासाठी अथक परिश्रम घेतले आहेत. त्यामुळेच रुग्णालयात,डॉक्टर आणि थेरपिस्ट केवळ औषधे देण्यापेक्षा बरेच काही करतात, ते मनाचे पुनर्वसन करतात. ऑक्युपेशनल थेरपी विभागातील विविध उपचारात्मक उपक्रमांद्वारे, रुग्णांचे लक्ष केंद्रित करणे, समन्वय साधणे, आकलन करणे आणि समाजात पुन्हा एकरुप होण्याची तयारी सुधारते.
-डॉ. नेताजी मुळीक, वैद्यकीय अधीक्षक-प्रादेशिक मानसिक रुग्णालय, ठाणे.
